Detoksykacja organizmu – fakty i mity o oczyszczaniu

Wszyscy żyjemy na co dzień w umiarkowanie zanieczyszczonym środowisku. Powoduje to gromadzenie się w organizmie różnego rodzaju związków o toksycznych właściwościach. Nie ulega wątpliwości, że ich pozbycie się z ustroju wpłynęłoby korzystnie na nasze zdrowie, ale jak zrobić to skutecznie i bezpiecznie? Przeczytaj, na czym polega detoks organizmu.

Z biegiem czasu stopień zanieczyszczenia środowiska rośnie. Poprzez kontakt z nim – wdychanie powietrza, spożywanie wysoko przetworzonej żywności, ale też korzystanie z różnego rodzaju używek, w organizmie człowieka gromadzą się toksyny.

Mianem detoksykacji określa się ogół działań, które mają przyspieszyć oczyszczenie organizmu ze szkodliwych związków. Może to nastąpić albo przez ich rozpad do nieszkodliwej postaci, albo wydalenie z organizmu wraz z moczem, kałem i potem. Mechanizmy wydalania stanowią naturalny sposób oczyszczania organizmu. Czy można wspierać je na inne sposoby? Jak najbardziej można, ale trzeba robić to z głową i kompleksowo. W literaturze wskazuje się, że detoksykacja organizmu powinna składać się z kilku filarów [1].

Pierwszym z nich jest dieta. Należy pamiętać o uzupełnieniu diety w warzywa i owoce będące źródłem błonnika i antyoksydantów. Znaczenie ma też spożywanie produktów pełnoziarnistych dostarczających włókna pokarmowego oraz naturalnych probiotyków wspierających mikrobiotę.

Na oczyszczanie organizmu składa się jego nawodnienie. Przyjmowanie płynów pomaga usunąć metabolity m.in. poprzez rozrzedzenie treści pokarmowej i pobudzenie pasażu jelitowego.

Warto sięgnąć po suplementy diety zawierające naturalne surowce zielarskie. Takie produkty, jak ostropest plamisty, kurkuma, imbir, pokrzywa zwyczajna, karczoch czy skrzyp polny wzmacniają wątrobę, narząd odpowiedzialny za metabolizowanie toksyn, ale także przyspieszają usuwanie metabolitów z organizmu.

Większość popularnych diet oczyszczających organizm bazuje na przesłankach, które nie znajdują uzasadnienia dietetycznego, ani medycznego. Część planów odżywiania przewiduje daleko idące restrykcje kaloryczne. Inne zakładają całkowite wyeliminowanie określonych produktów z diety. Zarówno jedno, jak i drugie podejście w kontekście oczyszczania organizmu z toksyn zwykle okazuje się nieskuteczne, a dodatkowo może stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Warto pamiętać, że ograniczanie podaży energetycznej znacznie poniżej potrzeb organizmu w krótkim czasie może doprowadzić do jego wyjałowienia ze składników odżywczych. Diety eliminacyjne zaś stosuje się wyłącznie wtedy, gdy istnieje ku temu wskazanie medyczne.

Popularne diety detoksykacyjne mogą doprowadzić do szybkiej utraty wagi poprzez pozbycie się wody z organizmu, ale jest mało prawdopodobne, że rzeczywiście spowodują jego oczyszczenie z toksyn.

Mówiąc o detoksykacji organizmu, warto przede wszystkim skupić się na wątrobie. Jedną z funkcji tego narządu jest dezaktywowanie wielu związków chemicznych i kierowanie ich do narządów wydalniczych. Trzeba pamiętać, że wątroba eliminuje związki szkodliwe i niepotrzebne nie tylko ze swojej struktury, ale z całego ustroju [2].

Ostropest plamisty – roślina wspomagająca regenerację wątroby

Aktywność hepatochronna ostropestu wynika z zawartej w nim sylimaryny. Działa ona na kilku poziomach, w tym poprzez zabezpieczanie komórek wątroby przed wnikaniem szkodliwych substancji do wnętrza hepatocytów, przyspieszenie ich regeneracji, a także działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwutleniające i hamujące procesy włóknienia. Mechanizm antyoksydacyjny polega na redukcji wolnych rodników wytworzonych przez toksyny i hamowanie ich powstawania.

Długotrwałe podawanie sylimaryny wpływa też pozytywnie na aktywność układu odpornościowego poprzez modulację limfocytów T, interleukin oraz zmniejszenie poziomu immunoglobulin [3].

Może Ci się spodobać także>>>Wątroba i trawienie

Naturalnym składnikiem wspierającym oczyszczanie organizmu, który znajduje się w każdej kuchni, jest też kurkuma. Zawiera ona szereg składników biologicznie czynnych, z których najistotniejszą rolę odgrywają związki fenolowe określane jako kurkuminoidy. Jest ich mnóstwo, ale najcenniejsza z nich jest kurkuminoida. Ma ona żółte zabarwienie, z tego względu jest wykorzystywana jako naturalny barwnik żywności. Wykazuje także szeroką aktywność prozdrowotną, w tym działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, antybakteryjne, przeciwgrzybicze i antynowotworowe. Działa silnie antyoksydacyjnie, na poziomie porównywalnym z witaminą C oraz E neutralizując reaktywne formy tlenu [4].

Może Ci się spodobać także>>>Kurkuma piperyna właściwości, sprawdź co kryje kapsułka

Aby wspierać naturalne procesy detoksykacyjne, warto zadbać o przyjmowanie odpowiednich ilości płynów. W przypadku mężczyzn jest to przynajmniej 2,5 litra wody, w przypadku kobiet – 2 litry. O zwiększone spożycie wody powinny zadbać osoby aktywne fizycznie, które tracą większe ilości wody w związku z wysiłkiem [5].

Istotną rolę odgrywa też podaż błonnika. Włókno pokarmowe absorbuje toksyczne związki gromadzące się w układzie pokarmowym i jest wydalane wraz ze stolcem. Przeciwdziała zaparciom i reguluje rytm wypróżniania.

Warto pamiętać o regularnej aktywności fizycznej. Poprzez ruch można poprawić swoją odporność, ale także przyspieszyć oczyszczanie organizmu, ponieważ toksyny są wydalane wraz z potem przez powierzchnię skóry.

Oczyszczanie organizmu jest ważne z punktu widzenia zdrowia. Aby było ono skuteczne, trzeba jednak podejść do niego racjonalnie i bazować na zdrowej diecie, naturalnych składnikach oraz ruchu.

Bibliografia:

1. Ciołkowski A., Zioła wspomagające oczyszczanie organizmu, Lek w Polsce 2024’02, vol. 34 (393);
2. Romański K., Wątroba, wydzielanie żółci a ksenobiotyki, Życie Weterynaryjne, 2009, 84(12);
3. Nużyńska-Wierdak R. i in., Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne, Annales Horticulturae, vol. XXVIII (4), 2018;
4. Przybylska S., Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy, Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 414-420;

https://ncez.pzh.gov.pl/seniorzy/plyny/ [dostęp: 19.12.2024 r.]