Serce - motor życia
Dzięki sercu możliwy jest przepływ krwi w organizmie każdego z nas. Serce działa jak pompa o szczególnej sile i precyzji. Codziennie bije niestrudzenie – od 60 do 80 razy na minutę. Daje to 100 000 uderzeń w ciągu jednego dnia, czyli ponad 2,5 mld razy w ciągu 70 lat! Siła serca i jego zdolność dostosowania się do różnych wymagań organizmu są ogromne. Nie wymyślono dotychczas żadnej maszyny, która mogłaby działać tak długo jak serce i z porównywalną efektywnością. Serce dysponuje czymś w rodzaju własnej elektrowni, która w ciągu całego życia dostarcza energii potrzebnej do pompowania krwi. Impuls początkowy do uderzenia serca wychodzi z tzw. węzła zatokowego, którego działanie jest warunkiem nieprzerwanej akcji serca.
Serce – centrum układu krwionośnego
Serce znajduje się w centrum całego układu krwionośnego i pełni w nim rolę „motoru”. Serce pompuje krew do dwóch obiegów krwi. W pierwszym z nich, zwanym małym obiegiem krwi lub obiegiem płucnym krew ulega natlenieniu i jednocześnie usuwany jest z niej dwutlenek węgla. Drugi obieg, zwany dużym obiegiem lub obiegiem obwodowym rozprowadza „świeżą”, czyli natlenioną i bogatą w substancje odżywcze krew po całym organizmie. Synchronizacja działania tych dwóch obiegów krwi jest możliwa tylko dzięki specjalnej budowie serca.
Krew rozprowadzana jest po organizmie przez naczynia krwionośne. Serce jako „motor” całego układu wprawia krew w ruch. Elastyczne, duże, średniej wielkości i drobne tętnice, zwane arteriolami przekazują dalej fale krwi wywołane skurczami serca. Ważną funkcję w tym procesie spełnia ciśnienie krwi. Jego poziom – wyłączywszy ciśnienie wywołane skurczem komór serca – jest zależny zarówno od ilości pompowanej krwi jak i od elastyczności naczyń krwionośnych.
Krew – szczególny płyn
Krew pośredniczy we wszelkich procesach wymiany i transportu zachodzących w organizmie. Dzięki krwi wszystkie tkanki ciała zaopatrywane są w tlen i substancje odżywcze. Krew transportuje z tkanek produkty uboczne przemiany materii, które nie mogą być zużyte przez organizm, są następnie wydalane przez takie narządy jak nerki, wątroba, jelita czy skóra. Krew transportuje również hormony, wodę, sole mineralne i różne rodzaje komórek krwi, w tym białe krwinki, które pełnią bardzo ważną rolę w systemie odporności. Krew pozwala również na utrzymywanie stałej temperatury ciała – w miejscach, gdzie krążenie krwi jest słabe – odczuwamy zimno.
Praca serca jako pompy pozwala na utrzymanie właściwego ciśnienia krwi, które zapewnia dotarcie utlenionej i bogatej w substancje odżywcze krwi do obwodowych części ciała. Dzięki temu każda komórka zostaje zaopatrzona w substancje potrzebne jej do właściwego funkcjonowania. Wymiana tych substancji zachodzi przez ściany komórek, co oznacza, że tlen i substancje odżywcze są wchłaniane, a dwutlenek węgla i inne produkty uboczne usuwane.
- z każdym uderzeniem serca przepływa przez układ krwionośny około 70 cm sześciennych krwi, co odpowiada 300 litrom przepompowanej krwi na godzinę!
- serce pompuje krew ze średnią 70 uderzeń na minutę
- w układzie krwionośnym znajduje się 5 litrów krwi
Układ naczyniowy – sieć transportowa organizmu
Układ naczyniowy można sobie wyobrazić jako pewnego rodzaju „system rur”. Duże i małe żyły są rozlokowane w całym ciele tworząc sieć. Budują drogi, dzięki którym krew dociera do wszystkich komórek ciała. Wychodząc z serca sieć żył rozgałęzia się i dosięga najbardziej oddalonych zakątków organizmu. W skład układu naczyniowego wchodzą tętnice, żyły i kapilary, których przekrój nie przekracza 0,1 milimetra. Krew przepływa przez tę plątaninę naczyń – a co za tym idzie przez cały organizm – przez około 1 minutę! Obieg ten składa się z niewyobrażalnie dużej sieci, która – gdyby ją rozciągnąć – objęłaby ponad 2 razy całą kulę ziemską, ponieważ liczy ona około 100 000 kilometrów. Duże naczynia (żyły) stanowią tylko niewielką część tej długości. Organizm każdego z nas jest tak szczelnie wypełniony siecią naczyń układu krwionośnego, że każda komórka jest oddalona od najbliższego naczynia najwyżej o 0,000025 milimetra.
