Ciąża, jak prawidłowo sie odżywiać?

Szczegółowe informacje znajdziesz w naszym poradniku dla przyszłych mam i mam karmiących. Kliknij aby pobrać plik w formacie PDF. Jeśli nie możesz przeglądać plików w formacie PDF zajrzyj do artykułu w dziale Porady.

W poniższych tabelach znajdziesz informacje o tym, ile kalorii powinnaś dostarczać organizmowi w kolejnych trymestrach ciąży oraz w okresie karmienia piersią, tak aby Twoja waga zmieniała się harmonijnie wraz z rozwojem płodu. Dowiesz się również, które witaminy i mikroelementy są najważniejsze dla prawidłowego rozwoju ciąży. Znajdziesz informacje o tym, jaką rolę pełnią poszczególne składniki, i zapoznasz się z zaleceniami dotyczącymi suplementacji.

Zapotrzebowanie energetyczne oraz prawidłowy przyrost masy ciała w ciąży i w okresie karmienia

Poznaj produkty Doppelherz przeznaczone dla kobiet w ciąży

dostępne w oficjalnym Sklepie Doppelherz
Okres ciąży
I trymestr
II trymestr
III trymestr
Okres karmienia piersią
Energia (kcal dziennie)
Bez zmian, ok. 2000 kcal
Więcej o 360 kcal, czyli ok. 2360 kcal
Więcej o 475 kcal czyli ok. 2475 kcal
Więcej o 505 kcal, czyli ok. 2505 kcal
Prawidłowy przyrost masy ciała
Od 0,5 do 2 kg w zależności od masy ciała przed ciążą
Nie więcej niż 0,3–0,5 kg na tydzień, czyli ok. 4–5 kg
0,5 kg na tydzień, czyli ok. 6–7 kg; w sumie od początku ciąży powinnaś przytyć 10–14 kg
Stopniowa utrata wagi do stanu sprzed ciąży

Najważniejsze zasady

Jeśli odżywiałaś się zgodnie z piramidą zdrowia – nie zmieniaj wiele. Prawidłowo skomponowane posiłki kobiety w ciąży składają się przede wszystkim z:

  1. warzyw i owoców
    • Pełnowartościowe są przede wszystkim warzywa sezonowe, z lokalnych i naturalnych upraw, a także warzywa kiszone.
    • Zimą oprócz zdrowych produktów kiszonych zaleca się mrożonki, które są często bardziej wartościowe niż dostępne w okresie zimowym surowe warzywa i owoce. Najlepiej samemu przygotować mrożonki jeszcze latem i jesienią, kiedy dostępne są zdrowe, sezonowe warzywa i owoce.
    • Wiosną lepiej ograniczać spożywanie nowalijek, ponieważ większość z nich uprawiana jest w szklarniach i pod folią, a ich wzrost wspomaga się nawozami.
    • Ogólnie powinnaś spożywać minimum 400 g warzyw dziennie, z przewagą produktów surowych (ale dobrze umytych i obranych ze skórki) lub gotowanych na parze i pieczonych.
  2. węglowodanów złożonych, takich jak:
    • kasze (jaglana, gryczana, jęczmienna itp.),
    • ryż brązowy,
    • makaron razowy (najlepiej żytni, orkiszowy itp.),
    • pieczywo razowe (najlepiej żytnie na zakwasie).
    Produkty pszenne nie są zalecane ze względu na wysoki indeks glikemiczny, który powoduje szybkie skoki cukru we krwi.
  3. tłuszczów nienasyconych, ponieważ w czasie ciąży zapotrzebowanie na nie wzrasta aż o 50%; ich źródłem są przede wszystkim:
    • oliwa z oliwek,
    • olej rzepakowy,
    • olej kukurydziany,
    • olej z pestek winogron,
    • inne oleje roślinne (najzdrowsze są tłoczone na zimno, choć nie powinno się ich używać do smażenia)
    • siemię lniane,
    • orzechy, migdały (w brązowej łupince),
    • orzeszki ziemne (niesolone).
    • tłuste ryby morskie (najlepszym wyborem będzie łosoś norweski, śledź atlantycki, mintaj, pstrąg hodowlany lub sardynki; powinny być to ryby oceaniczne, z takich akwenów jak Pacyfik, Ocean Atlantycki, Morze Północne, bo mniejsze akweny są bardziej zanieczyszczone (patrz niżej)),
  4. białka – zdrowe białko może pochodzić z:
    • roślin strączkowych, takich jak fasola (szparagowa, biała, czerwona, mung, adzuki i inne), groch, soczewica (czerwona, zielona, brązowa), ciecierzyca,
    • jaj,
    • twarogu,
    • jogurtu naturalnego, kefiru,
    • a także ryb morskich, jednak powinny być to ryby z dużych akwenów, takich jak Pacyfik, Ocean Atlantycki, Morze Północne (warto sprawdzać informacje na opakowaniu) i krótko żyjące, bo wtedy ryzyko zanieczyszczenia jest mniejsze.

Uwaga! Instytut żywności i żywienia ostrzega przed rybami bałtyckimi, które są w wysokim stopniu zanieczyszczone metalami ciężkimi i nie powinny być spożywane przez kobiety w ciąży.

Według zaleceń Europejskiej Rady Informacji o żywności kobiety ciężarne powinny unikać ryb szczególnie zanieczyszczonych rtęcią, w skali światowej są to: miecznik, marlin, rekin i duży tuńczyk. Spośród ryb, które często spożywane są w Polsce, należy unikać następujących gatunków: ryba maślana, okoń, węgorz, płoć i dorsz.

Przykładowy posiłek to np. większa porcja sałatki z orzechami i awokado (zdrowe kwasy tłuszczowe i mnóstwo witamin), dwie kanapki z pełnoziarnistego pieczywa i pasty humus (zdrowe białko i błonnik), a na deser sałatka owocowa z jogurtem naturalnym (wapń i witaminy).

Znaczenie kwasów omega-3

Kwasy tłuszczowe omega-3, których źródłem jest fauna i flora morza, spełniają ważną rolę w funkcjonowaniu serca, oczu i mózgu. DHA stanowi element budulcowy niezbędny do prawidłowego rozwoju mózgu i oczu. W czasie, kiedy dziecko dojrzewa w łonie matki, jego mózg rozwija się tak szybko jak nigdy potem w życiu. Najwięcej DHA gromadzi się w obszarach mózgu, które są odpowiedzialne za przemianę materii: w mitochondriach i synapsach. Za pośrednictwem pępowiny matka przekazuje swojemu dziecku kwasy tłuszczowe omega-3 zawarte w jej diecie. Zaleca się, aby kobiety w ciąży zażywały dodatkowo co najmniej 200 mg DHA dziennie, oprócz rekomendowanej dawki spożycia 250 mg EPA/DHA dla osób dorosłych.

Dietetycy zalecają spożywanie ryb co najmniej 2 razy w tygodniu, przy czym, co najmniej raz w tygodniu powinna to być porcja tłustej ryby morskiej: łososia, makreli, śledzia, mintaja lub sardynek.

Szczegółowe informacje znajdziesz w naszym poradniku dla przyszłych mam i mam karmiących. Kliknij aby pobrać plik w formacie PDF. Jeśli nie możesz przeglądać plików w formacie PDF zajrzyj do artykułu w dziale Wiedza.

Zawartość składników odżywczych w różnych pokarmach

Omega-3 (kwasy tłuszczowe typu EPA i DHA)
W okresie ciąży i karmienia piersią zaleca się co najmniej 200 mg DHA i po 250 mg DHA i EPA / dzień, co stanowi łącznie odpowiednik 750 mg DHA+EPA. Może go dostarczyć następująca porcja tygodniowa tłustych ryb morskich:
 
Porcja
Zawartość EPA+DHA (na 100 g)
Łosoś
150–270 g
1,9–3,8 g
Śledź
160–300 g
1,0–2,0 g
Sardynki
240 g
1,0–1,4 g
Makrela i pstrąg hodowlany
240 g
1,0–1,2 g
Flądra i mintaj
540 g
0,5–0,6 g
Tuńczyk
800–1200 g
0,25–0,4 g
Dorsz, karp, flądra
1800 g
0,2 g
Magnez
Zalecane spożycie: 375 mg / dzień może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Pieczywo pełnoziarniste
670 g
1258 kcal
Płatki owsiane gotowane
270 g
998 kcal
Proso – ziarno łuskane
220 g
781 kcal
Szpinak świeży
646 g
113 kcal
Kalarepa świeża
872 g
215 kcal
Nasiona słonecznika, świeże
94 g
546 kcal
Nasiona strączkowe (fasola, groch, soja)
323 g
898 kcal
Wapń
Zalecane spożycie: 800 mg / dzień może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Jarmuż gotowany
452 g
125 kcal
Krowie mleko odtłuszczone
656 g
324 kcal
Parmezan
66 g
294 kcal
Ser edamski
100 g
354 kcal
Twaróg chudy
666 g
533 kcal
Witamina B1
Zalecane spożycie: 1,1 mg / dzień  może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Płatki owsiane gotowane
185 g
690 kcal
Razowy makaron bez jajeczny
164 g
530 kcal
Ziarno soi
113 g
470 kcal
Groszek zielony mrożony
564 g
474 kcal
Nasiona słonecznika, świeże
58 g
333 kcal
Mąka sojowa (odtłuszczona)
88 g
173 kcal
Mięso wieprzowe chude
111 g
151 kcal
Kwas foliowy
Zalecane spożycie: 200 µg1 / dzień może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Pomarańcza świeża
834 g
392 kcal
Szpinak blanszowany, świeży
257 g
45 kcal
Kapusta pekińska świeża
241 g
33 kcal
Koper świeży
200 g
49 kcal
Buraki świeże
215 g
90 kcal
Rzodkiewka
834 g
114 kcal
Kotlet sojowy
160 g
574 kcal
Wątróbka cielęca gotowana
81 g
119 kcal
1 zalecana dawka w pierwszych miesiącach ciąży i podczas planowania ciąży jest dwukrotnie wyższa (400 µg)
Żelazo
Zalecane spożycie: 14 mg / dzień może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Pieczywo pełnoziarniste
525 g
985 kcal
Płatki owsiane gotowane
303 g
1121 kcal
Szpinak mrożony, gotowany
388 g
78 kcal
Nasiona strączkowe (fasola, groch, soja)
278 g
772 kcal
Wołowina gotowana
456 g
689 kcal
Wieprzowina gotowana
563 g
1132 kcal
Wątroba wołowa gotowana
206 g
303 kcal
Wątróbka wieprzowa gotowana
91 g
113 kcal
Cynk
Zalecane spożycie: 10 mg / dzień może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Ser twardy (żółty)
222 g
651 kcal
Cielęcina gotowana
246 g
263 kcal
Wątróbka wieprzowa
162 g
200 kcal
Nasiona słonecznika
192 g
1115 kcal
Kiełki pszenicy
72 g
234 kcal
Płatki owsiane gotowane
246 g
911 kcal
Orzech nerkowca
476 g
2724 kcal
Pieczywo pełnoziarniste
416 g
781 kcal
Witamina D
W okresie ciąży zaleca się spożycie: 10 µg2 / dzień  może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Tran (olej z wątroby dorsza)
3 g
28 kcal
Łosoś
62 g
161 kcal
Cielęcina
263 g
282 kcal
Jaja
245 g
531 kcal
Inne pokarmy zawierające witaminę D: węgorz wędzony, sardynki, śledź, sola, awokado, śmietana, grzyby, masło, ser żółty, wieprzowina.2 przy braku odpowiedniej ekspozycji na słońce w okresie wiosenno-jesiennym rekomenduje się dodatkowo suplementację dawką 37,5 µg wit. D w okresie ciąży i karmienia
Witamina C
Zalecane spożycie: 80 mg / dzień może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Czarna porzeczka
45 g
18 kcal
Pietruszka
50 g
138 kcal
Jarmuż
62 g
23 kcal
Papryka
80 g
16 kcal
Brokuły
70 g
20 kcal
Szpinak
114 g
23 kcal
Kiszona kapusta
400 g
60 kcal
Cytryna
151 g
60 kcal
Selen
Zalecane spożycie: 55 µg / dzień  może zapewnić następująca porcja żywności:
 
Porcja
Energia
Orzech kokosowy
7 g
24 kcal
Nerki wieprzowe
7 g
13 kcal
Borowiki
30 g
8 kcal
Kalarepa
33 g
8 kcal
Inne pokarmy zawierające selen: orzechy brazylijskie, siemię lniane, łosoś, soja, ogórek, homary, nasiona słonecznika, flądra, karmazyn, małże, krewetki, ryż, wieprzowina, dorsz, wołowina.
Mama
Doppelherz aktiv
Mama
Dla kobiet w ciąży i karmiących
  • Zestaw witamin, składników mineralnych i DHA niezbędnych podczas ciąży i karmienia piersią
  • 200 mg DHA dziennie + kwas foliowy, żelazo, witamina D, jod + inne witaminy i składniki mineralne
  • Z myślą o kobietach planujących ciążę, ciężarnych i karmiących piersią
Mama PREMIUM
Doppelherz aktiv
Mama PREMIUM
Optymalna formuła 5 składników odżywczych
  • Skład standardowo zalecany w okresie ciąży
  • Optymalna formuła 5 składników odżywczych wg rekomendacji klinicznych Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP)
  • 600 mg DHA 
  • witamina D + kwas foliowy + żelazo + jod