Kwas DHA dla mamy i dziecka
DHA to jeden z najważniejszych składników odżywczych w czasie ciąży. Ten wielonienasycony kwas tłuszczowy z grupy omega-3 odpowiada za prawidłowy rozwój mózgu i wzroku dziecka, a także zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia przedwczesnego porodu i depresji poporodowej u przyszłej mamy. Niestety ludzki organizm sam nie wytwarza tego składnika, dlatego musimy go dostarczyć z dietą bądź suplementować. Od którego momentu ciąży go przyjmować i w jakiej dawce?
Dlaczego kwas DHA w ciąży jest taki ważny?
-
Kwas DHA, podobnie jak kwas foliowy, jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu ciąży. Dlaczego? Oto wpływ jaki ma DHA na przebieg ciąży i rozwój dziecka:
- Warunkuje prawidłowy rozwój mózgu i rozwój układu nerwowego dziecka
-
Jest głównym składnikiem budulcowym centralnego układu nerwowego i mózgu maluszka już od poczęcia. Kwas chroni neurony przed rozwojem zmian zapalnych, a co za tym idzie - przed ich uszkodzeniem. Jego niedobory w okresie ciąży mogą wpływać na niedorozwój mózgu oraz występowanie zaburzeń układu nerwowego.
- Zapewnia prawidłowy rozwój wzroku
-
Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób narządu wzroku i przyczynia się do poprawy ostrości widzenia u dzieci. Kwas, wchodząc w skład fotoreceptorów oraz komórek nerwowych, wpływa na percepcję wrażeń wzrokowych i ich zamianę na impulsy nerwowe.
- Poprawia funkcjonowanie systemu immunologicznego
-
Dzięki suplementacji DHA dzieci rzadziej się przeziębiają w pierwszym miesiącu życia, a czas trwania infekcji górnych dróg oddechowych w kolejnych miesiącach życia jest krótszy.
- Zmniejsza ryzyko wystąpienia astmy i alergii u dziecka
-
Zmniejsza ryzyko rozwoju astmy i alergii u dzieci o ponad 70%. Według przeprowadzonych badań, dzieci kobiet ze skłonnością do alergii, którym podawano kwasy DHA w ostatnich miesiącach ciąży (oraz po urodzeniu) miały kilkakrotnie rzadziej alergię pokarmową niż dzieci mam z grupy kontrolnej.
- Zmniejsza ryzyko wystąpienia przedwczesnego porodu
-
Zmniejsza ryzyko porodu przedwczesnego. Według badań przeprowadzonych przez naukowców z University of Missouri – ryzyko zmniejsza się aż o ponad 85%.
- Chroni przed wystąpieniem innych powikłań ciążowych
-
Zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego u kobiet z nadciśnieniem, w wyniku którego może dojść do niskiej masy urodzeniowej dziecka, odklejenia łożyska, pęknięcia wątroby czy nawet udaru.
- Poprawia parametry urodzeniowe dziecka
-
Poprawia parametry urodzeniowe dziecka: masę i długość ciała oraz obwód główki, co bezpośrednio wiąże się z późniejszym porodem.
- Chroni matkę przed depresją poporodową
-
Przyszłe mamy suplementujące DHA wykazują znacznie mniej symptomów depresyjnych (takich jak niepokój, zagubienie, niechęć do dziecka, myśli samobójcze), charakterystycznych dla ogromnej liczby kobiet po porodzie.
Prawidłowa dawka DHA w ciąży
Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego kobiety w ciąży powinny przyjmować nie mniej niż 500 mg dziennie, jednak z uwagi na niskie spożycie ryb i innych źródeł DHA w Polsce zalecana jest suplementacja dawką 600 mg. Kobiety w ciąży o wysokim ryzyku przedwczesnego porodu powinny przyjmować 1000 mg dziennie.
Od kiedy przyjmować kwas dha w ciąży?
Ważnym pytaniem jest: od kiedy zacząć przyjmować kwas DHA? Otóż szczególnie duże zapotrzebowanie występuje w III trymestrze ciąży, ponieważ wtedy intensywnie rozwija się ośrodkowy układ nerwowy dziecka. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje suplementację przynajmniej od 20. tygodnia, przy czym słowo „przynajmniej” jest tu kluczowe. Tak naprawdę warto przyjmować ten kwas od samego początku ciąży w dawce 500-600 mg dziennie (grupa wysokiego ryzyka porodem przedwczesnym – 1000 mg DHA dziennie ).
Źródła DHA w diecie ciężarnej
Głównym źródłem DHA jest mięso tłustych ryb morskich (łosoś, makrela, śledź, sardynka, dorsz) oraz owoce morza i algi morskie. Przyszła mama powinna jeść te produkty dwa, a nawet trzy razy w tygodniu.
Należy pamiętać, że kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 występujące w olejach roślinnych (np. w nasionach lnu, rzepakowym, arachidowym, oliwie z oliwek i soi) oraz w suszonych owocach i jajkach to nie DHA. W wymienianych produktach znajdziemy kwas alfa-linolenowy (ALA). Należy on również do cennej dla zdrowia grupy wielonienasyconych tłuszczów omega-3 i w ludzkim organizmie zostanie co prawda przetworzony na DHA, ale w bardzo małym stopniu.
Dlaczego suplementacja kwasem DHA w ciąży jest konieczna?
Zalecana dawka dziennego spożycia ryb to 30 g dziennie. Polacy spożywają ich średnio ok. 15 g, czyli o połowę za mało. W skali roku przeciętny Kowalski zjada nieco więcej niż 10 kg ryb morskich, przy czym średnie spożycie ryb przez obywatela UE wynosi ponad 21 kg.
Dodatkowym problemem w dostarczeniu organizmowi kwasu DHA przez przyszłą mamę jest fakt, że ryby dostępne w sprzedaży detalicznej mogą być zanieczyszczone niebezpiecznymi dla zdrowia metalami ciężkimi (np. rtęcią, ołowiem), dioksynami lub polichlorowanymi bifenylami (PCB).
Bezpieczną alternatywą w tej sytuacji jest suplementacja kwasu DHA w kapsułkach, wolnego od metali i o potwierdzonym pochodzeniu.
Należy dodać, że kwas DHA jest szczególnie zalecany dla wegetarianek, weganek oraz kobiet, które nie lubią lub z jakichś względów nie mogą jeść ryb.
Witaminy dla kobiet w ciąży
Suplementacja witamin w ciąży jest konieczna, a wybór produktów przeznaczonych dla kobiet w ciąży spory. Czym powinna się kierować przyszła mama przy zakupie produktu?
W czasie ciąży oraz laktacji występuje zwiększone zapotrzebowanie na pewną grupę witamin i minerałów. Są to: kwas foliowy, jod, witamina D, kwas tłuszczowy DHA oraz żelazo.
By wspierać właściwy rozwój płodu i chronić dziecko przed chorobami w przyszłości, należy wybierać preparaty zawierające kompleks powyższych składników w odpowiednich dawkach. Znajdziemy go w zestawach witamin i minerałów, które przeznaczone są specjalnie dla kobiet ciężarnych.
Preparaty przeznaczone dla przyszłych mam kosztują zazwyczaj ponad 20 zł za opakowanie, dlatego czasami kobiety decydują się na zakup tańszych zestawów. Takie produkty nie zostały jednak opracowane dla kobiet w ciąży, więc niektórych z niezbędnych składników może w nich zabraknąć lub mogą być w niewystarczającej ilości.
Na rynku znajdziemy witaminy dla kobiet w ciąży zawierające kwas DHA pochodzący albo z tłustych ryb morskich lub alg. Te pierwsze dostarczają również kwas eikozapentaenowy (EPA), który działa przeciwzapalnie i wspiera transport DHA przez łożysko do płodu.
Nie zaleca się przyjmowania bogatego w DHA tranu, ponieważ może w nim występować niekorzystnie wpływający na rozwój płodu retinol. Witamina A jest co prawda niezbędna dla wszystkich, także dla kobiet w ciąży, jednak w określonych ilościach. Jej przedawkowanie może w skrajnych przypadkach powodować wodogłowie, małogłowie, wady twarzoczaszki czy wady układu krążenia u dziecka. Pobieranie witaminy A tylko z pożywienia nie spowoduje przedawkowania.
Czy suplementować kwas DHA po porodzie?
Poród to nowy etap w życiu mamy i dziecka, jednak potrzeba dostarczania kwasu DHA w tym momencie nie wygasa. Centralny układ nerwowy niemowlaka rozwija się najintensywniej do trzeciego roku życia, w tym czasie również kształtuje się prawidłowe, ostre widzenie i rozwijają zdolności poznawcze. Aby dalszy proces rozwoju mózgu oraz oczu maluszka przebiegał prawidłowo, suplementowanie DHA w okresie karmienia piersią jest wciąż niezbędne. Zalecana podczas laktacji dawka to 200–300 mg na dobę, a przy diecie ubogiej w ryby: 400–600 mg.
