Ceramidy – molekuły, które znajdują się w skórze

Ceramidy to jeden z popularnych dodatków stosowanych w kosmetykach do pielęgnacji skóry – emolientach, humektantach oraz preparatach o działaniu okluzyjnym, a także produktach do włosów. Związki te występują naturalnie w naszych organizmach, a dokładniej w warstwie rogowej naskórka. Jaką pełnią funkcję i kiedy warto sięgnąć po suplementy diety, zawierające ceramidy, do picia?

Z chemicznego punktu widzenia ceramidy należą do grupy lipidów. Składają się głównie ze sfingozyny oraz kwasów tłuszczowych połączonych wiązaniem amidowym. Największe natężenie ceramidów występuje  w błonach komórkowych, ponieważ współtworzą sfingomielinę, jeden z głównych składników błony lipidowej. W organizmie pełnią przede wszystkim funkcję budulcową, wypełniają przestrzenie międzykomórkowe m.in. skóry i włosów [1]. Ceramidy są wytwarzane naturalnie przez skórę, ale warto mieć świadomość, że wraz z wiekiem proces syntezy spowalnia. Z tego względu po 40 r.ż. warto rozważyć spożywanie suplementów diety. Optymalnym rozwiązaniem mogą okazać się produkty, które oprócz ceramidów zawierają także kolagen, ponieważ produkcja tego składnika budulcowego skóry również zwalnia wraz z wiekiem [2].

Jako ciekawostkę warto wskazać fakt, że jak dotąd odkryto aż 12 różnych typów ceramidów (według niektórych źródeł 9). To m.in. Ceramid-1 (EOS), Ceramid-2 (NS lub NG) oraz Ceramid-3 (NP). Jako grupa związków ceramidy stanowią aż 50% zewnętrznej warstwy naskórka! [3,4].

Może Ci się spodobać także >>> Jak zadbać o suchą skórę twarzy?

O ceramidach i peptydach często mówi się razem, i słusznie, ponieważ obie grupy związków stanowią materiał budulcowy skóry. Pełnią jednak zupełnie inne funkcje. Peptydy (niekiedy określane też jako peptydy biomimetyczne) to połączone ze sobą w łańcuchy cząsteczki aminokwasów. Dzieli się ja na trzy grupy [5]:

• peptydy sygnałowe – związki mające zdolność do inicjowania procesów wewnątrzkomórkowych; mogą wpływać m.in. na wzrost fibroblastów, syntezę kolagenu i elastyny;
• inhibitory neurotransmiterów – związki działające podobnie do toksyny botulinowej, ale bezpieczne dla organizmu, np. argirelina, popularny składnik preparatów typu anti-aging;
• peptydy transportujące – ich zadaniem jest przenoszenie substancji niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych zachodzących w skórze, np. jonów miedzi.

Czy w takim razie można stosować jednocześnie preparaty zawierające peptydy i ceramidy? Jak najbardziej,  ponieważ te dwie grupy związków uzupełniają się wzajemnie.

Kiedy jesteśmy młodzi, skóra naturalnie produkuje odpowiednio duże ilości ceramidów, aby zapewnić regenerację i prawidłowy stan naskórka. Jednak z biegiem czasu te funkcje wytwórcze ulegają osłabieniu. Wpływa na to nie tylko proces starzenia się skóry, ale także czynniki zewnętrzne, jak promieniowanie UV czy ekspozycja na skrajne temperatury oraz zanieczyszczenie powietrza. W miarę upływu czasu ceramidy nie są już w stanie wytwarzać się równie efektywnie, co powoduje między innymi suchość naskórka, zwiększa ryzyko podrażnień i zaczerwienień. Aby uzupełnić i utrzymać odpowiednio wysoki poziom ceramidów w organizmie warto sięgnąć po odpowiednie suplementy diety.

Istotne znaczenie ma także zbilansowane odżywianie. Obecność ceramidów potwierdzono naukowo w takich produktach, jak soja, pszenica, ryż oraz kukurydza [6].

Może Ci się spodobać także >>> Jak dbać o skórę twarzy po 30. roku życia?

Jak wiele innych związków wykorzystywanych w suplementach diety z kategorii beauty, również ceramidy dobrze jest połączyć z innymi składnikami aktywnymi. Na które spośród nich warto zwrócić szczególną uwagę?

Hydrolizaty kolagenu

Kolagen to białko strukturalne stanowiące istotną część tkanki łącznej, w tym skóry. Z biegiem czasu organizm człowieka produkuje coraz mniej kolagenu, dlatego jego hydrolizaty są uważane jako jeden z głównych składników suplementów diety polecanych osobom dbającym o  skórę [7].

Witaminy z grupy B

Biotyna, czyli witamina B₇, a także niacyna – witamina B₃ oraz ryboflawina – witamina B₂ mają istotny wpływ na stan skóry. Ta grupa witamin przyczynia się do wsparcia zdrowia skóry.

Witamina C

Witamina C stanowi dobry antyoksydant, warunkuje również prawidłową syntezę naturalnego kolagenu, przyczyniając się m.in. do prawidłowego funkcjonowania naczyń krwionośnych.

Cynk, miedź i mangan

Takie pierwiastki, jak cynk, miedź oraz mangan biorą udział w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym, czyli przed działaniem wolnych rodników. Ponadto mangan jest niezbędny do prawidłowego tworzenia tkanek łącznych.

Utrzymanie odpowiednio wysokiego poziomu ceramidów ma istotne znaczenie dla odżywienia skóry w każdym wieku. Po suplementację w tym zakresie powinny jednak sięgnąć przede wszystkim osoby ze skórą dojrzałą lub suchą. Wybierając produkt, warto zwrócić uwagę na jego skład tak, aby dostarczał organizmowi maksimum korzyści.

1. Chrząstek, Lidia, Barbara Dondela, and Małgorzata Deska. „Bezpieczne składniki kosmetyków–lipidy i ich pochodne.” Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa 3 (2015): 9-27.
2. Odrzywołek, Wiktoria, and Julita Zdrada. "Ilościowa identyfikacja wybranych parametrów skóry w przebiegu terapii przeciwzmarszczkowej." Medyczne aspekty kosmetologii i dietetyki: 30.
3. Borodzicz S. i in.; The role of epidermal sphingolipids in dermatologic diseases; lipids in Health and Disease (2016) 15:13;
4. Wiśniowska J. i in.; Ceramidy – budowa i ich znaczenie w warstwie lipidowej naskórka; Kosmetologia Estetyczna 4; 2019; vol. 8;
5. Kępa A.; Peptydy biomimetyczne i czynniki wzrostu w kosmetologii i medycynie estetycznej; Kosmetologia Estetyczna 2; 2013; vol. 2;
6. Efrem N. T. i in.; Potential Applications of Phyto-Derived Ceramides in Improving Epidermal Barrier Function; Skin Pharmacology and Physiology 2017 (3) vol. 30;
7. Żelaszczyk D. i in.; Kolagen - struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej; Estetologia Medyczna i Kosmetologia 2012; 2 (1).