Jak utrzymać zdrowe paznokcie?

Nie bez powodu mówi się, że paznokcie są rodzajem wizytówki każdego człowieka. Prawidłowo odżywione powinny być gładkie, przezroczyste, lśniące, o lekko różowym zabarwieniu dzięki bogatej sieci naczyń krwionośnych znajdujących się pod płytką paznokcia. Jak zadbać o stan paznokci i których składników nie powinno zabraknąć w codziennej diecie?

Paznokcie pełnią przede wszystkim funkcję ochronną. Są płytką wytworzoną z warstwy rogowej naskórka – złożone ze zrogowaciałych keratynocytów o grubości od 0,5 do 0,7 mm. Keratyna składa się przede wszystkim z siarki, wapnia, fosforu i arsenu. Paznokcie są zbudowane z trzech głównych elementów:

• korzenia, czyli miejsca wzrostu paznokcia zaczynającego się od macierzy;
• nieunerwionej płytki paznokcia, spoczywającej na łożysku;
• brzegu wolnego, czyli biało-szarej krawędzi wystającej poza krawędź opuszka palca.

Wśród głębszych warstw paznokci wyróżnia się również silnie ukrwione łożysko, obłączek znajdujący się między macierzą a płytką paznokciową oraz obrąbek naskórkowy będący tylną częścią wału paznokciowego [1].

Tempo wzrostu płytki paznokciowej waha się od 0,5 do 1,3 mm tygodniowo. Latem obserwuje się szybszy przyrost, z uwagi na silniejsze promieniowanie UV, które stymuluje podziały komórkowe. Paznokcie u dłoni rosną w przybliżeniu dwukrotnie szybciej niż paznokcie u stóp [1].

Wpływ na paznokcie ma wiele czynników, w tym wiek, płeć czy rodzaj wykonywanej pracy. Grubszą płytkę paznokcia obserwuje się zwykle u mężczyzn niż u kobiet, u osób pracujących fizycznie oraz w podeszłym wieku [1]. Czynnikiem, który warunkuje jednak zdrowy prawidłowy rozwój i zdrowy wygląd paznokci jest przede wszystkim zdrowa i zbilansowana dieta [2]. Czego nie powinno w niej zabraknąć?

Związkami z grupy witamin o kluczowym znaczeniu dla zdrowia paznokci są głównie witamina C oraz witaminy z grupy B.

Witamina C to silny antyoksydant, a jednocześnie składnik niezbędny do prawidłowej syntezy kolagenu, białka strukturalnego budującego tkankę łączną – w tym skórę, paznokcie i włosy. Osłabia ona działanie wolnych rodników i przyspiesza ich usuwanie z organizmu. Bogatymi źródłami witaminy C są m.in.: natka pietruszki, jarmuż, papryka, szpinak, czarne porzeczki, żurawina, aronia, owoce cytrusowe [1,2].

Z kolei witaminy z grupy B (zwłaszcza B₁₂, czyli kobalamina) są wymagane do prawidłowego wzrostu paznokcia, odpowiadają za jego prawidłowy kolor oraz strukturę. Istotne znaczenie ma też biotyna (witamina B₇). Warunkuje ona wzmocnienie płytki paznokci poprzez zwiększenie jej twardości i odporności na złamanie [1,3]. Dobrymi źródła witamin z grupy B są drożdże piwne, jaja, łosoś, mięso wieprzowe i wołowe [4].

Obok witamin, organizm człowieka potrzebuje także minerałów, które biorą udział w procesach wzrostowych paznokcia.

Strukturę paznokcie wzmacnia cynk, który bierze udział w procesie keratynizacji, pośrednio odpowiadając za wytrzymałość płytki paznokciowej oraz jej zdrowy wygląd. Niedobór tego pierwiastka łatwo poznać po białych plamach pojawiających się w obrębie płytek [1,5].

Oczywiście dieta powinna być bogata we wszystkie składniki odżywcze, ponieważ tylko wtedy jesteśmy w stanie utrzymać homeostazę organizmu.

Podstawą utrzymania długich i zdrowych paznokci jest prawidłowo zbilansowana dieta, która dostarcza niezbędnych składników odżywczych. Warto jednak rozważyć korzystanie z różnego rodzaju zabiegów pielęgnacyjnych, które wzmacniają płytkę paznokcia i czynią ją bardziej odporną na czynniki zewnętrzne.

Wybierając kosmetyki do paznokci, warto zwrócić uwagę czy zawierają one naturalne oleje o działaniu wzmacniającym (np. arganowy lub z nasion słonecznika), związki nawilżające i odżywiające strukturę paznokcia. Ważne jest, aby zabiegi pielęgnacyjne były przeprowadzane systematycznie, dzięki czemu odnowieniu ulega warstwa ochronna nakładana na płytkę paznokci [8].

Co w takim razie powinien zawierać dobry suplement na paznokcie? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na związki odżywiające struktury paznokcia, pozwalające na jego wzrost i wzmacniających płytkę. Duże znaczenie ma obecność witamin C oraz B, a także cynku. Warto zwrócić też uwagę na obecność w suplemencie na paznokcie kolagenu w formie peptydów, który jest łatwo przyswajalny i może zostać wykorzystany przez organizm [9].

1. Surma A. W. i in.; wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci; Kosmetologia Estetyczna 1 / 2016 / vol. 5;
2. Winiarska-Mieczan A. i in (red.); Czynniki żywieniowe a stan skóry, włosów i paznokci. Fizjologia, dietoterapia, suplementy diety, bezpieczeństwo i skuteczność terapii, toksykologia; Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie – Wydawnictwo, Lublin 2022;
3. Paul-Samojedny M.; Wpływ biotyny na wygląd skóry i jej przydatków; dwumiesięcznik Aesthetica nr 15; maj-czerwiec 2016;
4. Gryszczyńska A.; Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy; Postępy Fitoterapii 4/2009;
5. Krajewska J.; Cynk (Zn) i jego wpływ na zdrowie człowieka; Lek w Polsce; VOL 25 NR 01’15 (284);
6. Bancerz B. i in.; Wpływ magnezu na zdrowie człowieka; Prz Gastroenterol 2012; 7 (6): 359–366;
7. Szeleszczuk Ł. i in.; Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie; Biul. Wydz. Farm. WUM, 2014, 3, 16-22;
8. A. Kołaczek; Pielęgnacja dłoni i stóp; Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej 1/2017;
9. Hexsel D, Zague V, Schunck M, Siega C, Camozzato FO, Oesser S. Oral supplementation with specific bioactive collagen peptides improves nail growth and reduces symptoms of brittle nails. J Cosmet Dermatol. 2017;16(4):520-526. doi:10.1111/jocd.12393.