W takich przypadkach standardowo stosuje się profilaktyczną długotrwałą antybiotykoterapię. Kuracja jest skuteczna, jednak często musi zostać przerwana ze względu na wystąpienie działań niepożądanych, takich jak oporność bakterii lub zaburzenia flory bakteryjnej (również w jelitach), co wiąże się z dalszymi problemami wynikającymi np. z zakażenia drożdżakami.
W świetle ostatnich alarmujących raportów WHO o braku nowych antybiotyków, na które bakterie nie są jeszcze uodpornione stosowanie antybiotyków w celach profilaktycznych spotyka się obecnie z coraz większą krytyką. Wiąże się to ze zwiększonym zainteresowaniem naturalnymi substancjami, które mogą przyczynić się do zmniejszenia częstości nawrotów stanów zapalnych dróg moczowych.
Szacuje się, że około 30% kobiet przed 24. rokiem życia wymaga terapii antybiotykowej z powodu zakażeń układu moczowego, a przynajmniej 50% z nich – chociaż raz w okresie swojego życia. Niestety istnieje duże prawdopodobieństwo, że zakażenie układu moczowego może powtórzyć się już po upływie 3 do 6 miesięcy u 25–35% kobiet po kuracji antybiotykowej.
Bakterie mogą być też przenoszone podczas stosunków seksualnych i podczas kąpieli, szczególnie na odkrytych kąpieliskach czy akwenach. Do czynników ryzyka zalicza się: płeć żeńską, dużą aktywność seksualną, stosowanie krążków dopochwowych, cukrzycę, kamicę układu moczowego, menopauzę u kobiet, powiększoną prostatę u mężczyzn lub nadmierne stosowanie dezodorantów intymnych.
Badania kliniczne
W ostatnim dziesięcioleciu przeprowadzono kilka dobrze zaprojektowanych badań klinicznych, które wskazują na skuteczność soku i wyciągu z żurawiny amerykańskiej w zapobieganiu nawracającym zakażeniom dróg moczowych.
W rocznym badaniu kanadyjskim kobiety w wieku 21–72 lat przyjmowały tabletki z wyciągiem z żurawiny lub sok żurawinowy. Stwierdzono obniżenie częstości kolejnych zachorowań o 50%. Podobny efekt uzyskano zarówno stosując sok, jak i tabletki, przy czym sok okazał się gorzej tolerowany i dwukrotnie droższy, co może zniechęcać do jego regularnego spożywania.
W fińskim badaniu kontrolowanym placebo, z podwójną ślepą próbą codziennie podawano starszym kobietom (150 kobiet, średnia wieku 79 lat) 300 ml soku żurawinowego w postaci koktajlu lub neutralny drink o identycznym smaku i kolorze (placebo, bez soku żurawinowego). Co miesiąc badano mocz na obecność bakterii chorobotwórczych i białych krwinek w moczu wskazujących na stan zapalny. Po 6 miesiącach stwierdzono wyraźny 20% spadek występowania nawrotów choroby w porównaniu do grupy kontrolnej oraz 50% redukcję stężenia bakterii w moczu.
U kobiet w średnim wieku stwierdza się średnią redukcję zachorowań w ciągu roku o 35%, co wskazuje na większą skuteczność niż u kobiet w starszym wieku. W badaniu klinicznym z 2009 r. przeprowadzonym w Szkocji porównano efekty półrocznego, profilaktycznego stosowania antybiotyku (100 mg trimetroprimu) oraz wyciągu z żurawiny u starszych pacjentek (średnia wieku – 63 lata) z nawracającymi stanami zapalnymi dróg moczowych. Ustalono, że średni czas, po jakim pojawiały się następne objawy choroby w obu grupach badanych był zbliżony, co oznacza, że stosowanie wyciągu żurawiny miało podobny efekt jak stosowanie antybiotyku. Jednocześnie z uwagi na coraz częstszą oporność bakterii na trimezydynę leczenie tym środkiem jest nieskuteczne aż w 30% przypadków. Dowodzi to celowości profilaktycznego stosowania wyciągu z żurawiny u kobiet, u których występują nawroty zakażeń dróg moczowych.
W badaniu Mayo Clinic z 2012 r., przeprowadzonym na 176 młodych kobietach stosujących sok żurawinowy potwierdzono mechanizm działania – poprzez zapobieganie przyczepianiu się (adhezji) bakterii E. coli do ścianek dróg moczowych. Wykazano też zależność efektu od zastosowanej dawki PAC (substancji czynnych: proantocyjanidyn).
Zapoznaj się z artykułem „Żurawina w profilaktyce nawracających zakażeń układu moczowego”.